80 lat temu zmarł marszałek Edward Śmigły-Rydz, honorowy obywatel miasta

Dzisiaj przypada osiemdziesiąta rocznica śmierci marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, honorowego obywatela Torunia od 1938 roku.

Edward Śmigły-Rydz urodził się w 1886 w Brzeżanach. Ukończył studia filozoficzne na Uniwersyteckie Jagiellońskim Krakowie. Był jednym z organizatorów Związku Strzeleckiego, a w latach 1917-1918 komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził grupą uderzeniową, która zajęła Kijów. W 1922 został Inspektorem Armii, a w 1935 r. zgodnie z wolą Józefa Piłsudskiego mianowany Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Od 1936 r. pełnił rolę generała broni i Marszałka Polski. Był ostatnim międzywojennym dowódcą, który nosił ten tytuł.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku wyznaczono go na Naczelnego Wodza i następcę prezydenta na wypadek opróżnienia funkcji przez Ignacego Mościckiego. Po ucieczce do Rumunii, a następnie internowaniu na Węgrzech, wrócił do okupowanego kraju pod pseudonimem „Adam Zawisza”. Próbował bez powodzenia organizować konspiracyjny Obóz Polski Walczącej.

Honorowe obywatelstwo Torunia marszałek Śmigły-Rydz otrzymał 28 czerwca 1938 roku. Tak opisywano to wydarzenie w Gazecie Lwowskiej:

Punktualnie o godz. 10:00 bocznym wejściem od rynku wszedł w otoczeniu świty Marszałek Śmigły-Rydz, powitany u wejścia przez generalicję i prezydenta m. Torunia. Powitalne przemówienie zakończył prezydent miasta Raszeja, tymi słowami:
Fakt żeś raczył, Panie Marszałku, przybyć na nasze uroczystości, napawa nas rzetelną dumą i szczerą, głęboką radością. Zarząd i Rada miejska, jako przedstawiciele całej ludności miasta Torunia, korzystając z tej okazji, pragną w imieniu tej ludności oddać się do dyspozycji Twojej, uważając oddanie to w chwili obecnej za naczelny obowiązek narodowy i w dowód tego powzięły uchwałę. Nadajemy Marszałkowi Polski Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi obywatelstwo honorowe miasta Torunia, stolicy wielkiego Pomorza!

Edward Rydz-Śmigły zmarł z powodu ataku serca w nocy z 1 na 2 grudnia 1941 roku. Spoczął na Starych Powązkach w Warszawie. Do 1994 roku mogiła nazwisko Adam Zawisza, potem zaś pojawiły się na niej prawdziwe dane.