Ból pachwiny u młodocianych sportowców. Jakie objawy powinny zwrócić naszą uwagę?
U młodocianych sportowców przyczyną bólu pachwiny mogą być nie tylko schorzenia spotykane typowo u dorosłych, ale także jednostki chorobowe charakterystyczne tylko dla tej grupy wiekowej. Należy podkreślić, że ból pachwiny u sportowców w wieku 10-16 lat nie powinien być lekceważony, gdyż może być on objawem poważnych chorób, które nierozpoznane na czas mogą skutkować nawet trwałym kalectwem.
Na pierwszym miejscu należy tu wymienić młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (MZGKU). Choroba ta polega na oddzielaniu się bliższej nasady kości udowej od szyjki kości udowej. Wyróżnia się ostrą postać złuszczenia, przewlekłą i ostrą w przebiegu przewlekłej. Postać ostra wiąże się z nagłym powstaniem silnych dolegliwości bólowych i z tego powodu zazwyczaj jest szybko rozpoznawana i leczona (choć nie zawsze!). W postaci przewlekłej obserwuje się powolne (trwające kilka miesięcy) przemieszczanie się nasady względem szyjki kości udowej. Powoduje to narastającą deformację biodra, a ostatecznie może skończyć się całkowitym oddzieleniem nasady od szyjki kości udowej (mówimy wówczas o postaci ostrej w przebiegu przewlekłej). Przewlekłe MZGKU zazwyczaj daje dolegliwości bólowe pachwiny lub uda o umiarkowanym nasileniu i z tego powodu bywa lekceważone. Chorobę leczy się operacyjnie. O ile jednak przewlekłe MZGKU wykryte wcześnie wymaga jedynie stosunkowo prostej technicznie stabilizacji, to wraz z progresją deformacji leczenie operacyjne komplikuje się, a rokowanie pogarsza. Całkowite oddzielenie się nasady od szyjki wiąże się z wysokim ryzykiem wystąpienia niedokrwiennej martwicy głowy kości udowej, co w praktyce oznacza trwałe kalectwo. Diagnozując ból pachwiny u nastolatków, należy zawsze pomyśleć o MZGKU.
Inną przyczyną bólu biodra u młodych sportowców może być torbiel samotna bliższego końca kości udowej. Torbiel samotna to łagodny guz kości, który powoduje jej lizę. Bliższy koniec kości udowej jest drugą co do częstości po kości ramiennej najczęściej obserwowaną lokalizacją zmiany. Typowy objaw to ból w okolicy pachwiny pojawiający się po wysiłku. W przypadku przewlekłego bólu pachwiny o niejasnej etiologii warto wykonać rtg biodra, by wykluczyć obecność torbieli. Jeżeli zmiana nie zostanie wykryta na czas, może doprowadzić do wystąpienia złamania osłabionej procesem patologicznym kości.
Zapalenie spojenia łonowego i choroba Van Necka-Odelberga to dość podobne pod względem etiologii jednostki. W obu przypadkach dochodzi do zmian zapalnych w połączeniach kości miednicy na skutek przeciążania. W obu chorobach jako czynniki ryzyka wymienia się dużą aktywność ruchową oraz występowanie sił ścinających spowodowanych zaburzeniem bilansu siły okolicznych mięśni. Wreszcie obie jednostki mogą dawać dolegliwości bólowe o zbliżonej lokalizacji (okolice spojenia łonowego i pachwiny). Różnice dotyczą miejsca występowania zmian patologicznych oraz wieku chorych. Choroba Van Neck Odelberga to steochondroza chrząstkozrostu kulszowo-łonowego dolnego. Występuje u osób w wieku 4 14 lat. Może dawać przewlekłe (trwające nawet wiele miesięcy) dolegliwości bólowe pachwiny, pośladka i uda oraz powodować przykurcze mięśni kulszowo-goleniowych. Choć nie jest to często występująca choroba, należy uwzględnić ją w różnicowaniu przyczyn bólu pachwiny u młodocianych sportowców, gdyż właściwe rozpoznanie i leczenie umożliwi szybsze wznowienie treningów.
Zbigniew Cukras – Dr n. medycznych, specjalista w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu u dzieci. Od 15 lat pracuje jako ortopeda dziecięcy, zajmuje się diagnostyką i leczeniem patologii narządu ruchu u dzieci, w tym wadami wrodzonymi i rozwojowymi, traumatologią sportową dzieci i młodzieży, mózgowym porażeniem dziecięcym. Posiada doświadczenie w pracy ze sportowcami. Odbył szereg kursów z zakresu diagnostyki USG narządu ruchu.