Gospodarowanie odpadami w smart city. Na czym polega?
Śmietniki na kartę, wyposażone w sensory temperatury i ruchu oraz panele fotowoltaiczne? To nie science fiction. Tego typu rozwiązania już niedługo staną się normą, a obecnie ich funkcjonowanie jest jednym z wielu symptomów transformacji miasta w nowoczesną jednostkę smart city. Sprawdzamy, czym jeszcze charakteryzuje się gospodarka odpadami w inteligentnych miastach.
Gospodarowanie odpadami przechodzi dziś prawdziwą rewolucję. Rozgrywa się ona nie tylko na płaszczyźnie technologiczno-organizacyjnej, ale także mentalnej. Inteligentne społeczeństwa coraz lepiej rozumieją, jak ważne są działania proekologiczne, także w kontekście odpadów. Na popularności zyskuje idea zero waste, czyli stylu życia, zgodnie z którym człowiek stara się generować jak najmniej odpadów. Wszystko, co jednorazowe zaczęło być passé. Do tego dochodzi coraz powszechniejsza segregacja odpadów. Dziś już każdy z nas głęboko zastanowi się, zanim wyrzuci plastikową butelkę do kontenera na szkło. Nowoczesne jednostki miejskie muszą nie tylko dostosowywać się do zmieniających trendów, ale także je kształtować – stwarzając mieszkańcom dogodne warunki do implementacji w codziennym życiu pozytywnych nawyków. Czym zatem charakteryzuje się gospodarowanie odpadami w smart city?
Najważniejszym zagadnieniem tego tematu są oczywiście usprawnienia technologiczne, dzięki którym można zachować równowagę środowiskową, konkurencyjność ekonomiczną i wygodę życia. Gospodarowanie odpadami w smart city powinno nosić cechy gospodarki o obiegu zamkniętym, co w praktyce oznacza możliwe najbardziej efektywne wykorzystywanie zasobów naturalnych. Innymi słowy – jak najmniej wyrzucać, jak najwięcej zużytego odnawiać i wykorzystywać ponownie. Proces odzysku odpadów jest jednak bardzo skomplikowany i kosztowny.
– Obnaża to naszą krótkowzroczność. Nie chodzi bowiem tylko o cenę tu i teraz, ale również o to, by nasza planeta wciąż mogła być zamieszkana za kilkanaście, kilkadziesiąt lat, a nie zamieniła się w jedno wielkie śmietnisko. Dlatego właśnie musimy tworzyć takie miejskie ekosystemy, w których jak najmniej surowców się marnuje – podkreśla Arkadiusz Haras dla portalu Gazeta Prawna[1].
Problemy pogłębia obowiązkowa segregacja odpadów w budynkach wielorodzinnych, która niestety nie zawsze jest przez mieszkańców respektowana. Rozwiązaniem w duchu smart city, które może temu zapobiec, jest System Indywidualnej Segregacji Odpadów, oparty na inteligentnych pojemnikach. Idea jest prosta. Każde gospodarstwo domowe otrzymuje specjalne kody, które umożliwiają otwarcie pojemnika i pozostawienie odpadów. Odpady z danego lokalu są automatycznie ważone przy ich wrzucaniu. To właśnie dzięki temu można sprawdzić, czy gospodarstwo domowe wywiązuje się z obowiązku segregacji. Kody rozwiązują także problem podrzucania odpadów z innych osiedli. Takie rozwiązanie zostało zastosowanie m.in. w Ciechanowie. Doskonale sprawdzają się także kontenery na śmieci z dostępem na kartę elektroniczną. Śmieci, podobnie jak w poprzednim przykładzie, są identyfikowane, co m.in. uniemożliwia korzystanie z systemu przez osoby nieuprawnione.
Inteligentne pojemniki na śmieci wyposażone są także w czujniki ich zapełnienia. Czujniki samoczynnie przesyłają zebrane dane na serwer centralny, co pozwala na podjęcie przez miejskie przedsiębiorstwa oczyszczania szybkiej reakcji w razie ich przepełnienia. Co więcej, zebrane z czujników dane można analizować za pośrednictwem specjalnego oprogramowania. Kosze mogą być także wyposażone w sensory ruchu, stanowiące zabezpieczenie przed wandalami. Tego typu smart pojemniki mogą również posiadać czujniki temperatury i odchylenia od pionu. W tym miejscu warto też wspomnieć o multimedialnych koszach na śmieci, wyposażony w czujnik jakości powietrza i nie marnującr do tego celu energii – posiadają bowiem panel fotowoltaiczny.
Energia odnawialna jest wykorzystywana także na dużo szerszym gruncie w gospodarowaniu odpadami w nowoczesnych miastach.
– Obecnie, najczęściej wykorzystywane energie odnawialne w gospodarce odpadami to energia słoneczna oraz biomasa. W przypadku energii słonecznej stosowane są zarówno kolektory słoneczne (do produkcji ciepła), jak i panele fotowoltaiczne (do produkcji energii elektrycznej). W odniesieniu do biomasy są to zazwyczaj odpady organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, z których wytwarzany jest biogaz (rolniczy, składowiskowy itp.) zasilający układ kogeneracyjny – tłumaczy Arkadiusz Dyjakon[2].
Nie bez znaczenia pozostaje także edukacja ekologiczna, przeprowadzana przez firmy, zajmujące się odbiorem i zagospodarowywaniem odpadów. Najlepszym tego przykładem są warsztaty dla dzieci, cyklicznie organizowane przez toruńskie MPO czy ścieżki edukacyjne dla młodzieży szkolnej, powstające przy PSZOK-u w podtoruńskiej gminie Zławieś Wielka.
Badacze tematu wskazują[3], że zreformowanie gospodarki odpadami w duchu smart city to wielkie wyzwanie dla samorządów. Gospodarka odpadami i wysokość opłat za ich utylizację jest niestety wciąż najczęściej przedmiotem politycznych sporów i przedwyborczych licytacji. Temat ten powinien być zaś przedmiotem ekologicznej troski – zarówno włodarzy, jak i mieszkańców.
[1] https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1350864,smieci-w-inteligentnym-miescie.html
[2] Arkadiusz Dyjakon, Wykorzystanie energii odnawialnej w gospodarce odpadami [w:] Innowacje w gospodarce odpadami. Zagadnienia wybrane, red. Andrzej Białowiec
[3] https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1350864,smieci-w-inteligentnym-miescie.html