Bazy danych w inteligentnych miastach. Co warto o nich wiedzieć?

Nie istnieje jedna koncepcja smart city, choć we wszystkich można wyszczególnić kilka dystynktywnych cech, skupiających się wokół gospodarki, środowiska, zarządzania, codziennego życia, mobilności i ludzi. To, co łączy wszystkie modele inteligentnych miast to bazy danych, będące podstawą zintegrowanej infrastruktury teleinformacyjnej.

Katarzyna Gotlibowska w swoim artykule[1] opisuje m.in. koncepcję miasta inteligentnego Cohena, w której otwarte bazy danych są podstawą dla innowacyjności i podnoszenia jakości usług, a budowanie przejrzystej bazy danych stanowi przyczynek do adaptowania nowoczesnych technologii i angażowania mieszkańców do wspólnego z nich korzystania. Dane powinny być pozyskiwane ze wszystkich gałęzi modelu współczesnego smart city (gospodarka, środowisko, zarządzanie, codzienne życie, mobilność i ludzie), a następnie analizowane i integrowane z miejskimi jednostkami zarządzania. Istocie gromadzenia danych w rozwoju inteligentnych miast nie można zaprzeczyć. Służą one do zarządzania miastem, ruchem, inteligentnymi budynkami, energią, odpadami oraz gospodarką wodno-ściekową. Wydatnie przyczyniają się także do zwiększania bezpieczeństwa w miastach oraz podnoszenia jakości świadczonych usług zdrowotnych.

– Coraz większa ilość danych jest gromadzona i udostępniana policji, zapewniając lepsze bezpieczeństwo, lekarzom – zwiększając efektywność służby zdrowia oraz urzędnikom, aby skuteczniej rozwiązywać problemy społeczne – podkreśla Katarzyna Gotlibowska w cytowanym artykule. – Tworzenie ogromnych baz danych jest najlepszym i najbardziej wiarygodnym źródłem informacji na temat problemów, pojawiających się w mieście oraz potrzeb mieszkańców.

Dane otrzymywane są, dzięki różnorodnym sensorom i czujnikom, a następnie segregowane i analizowane przez sieci ICT. Dostarcza to miejskim jednostkom przydatnych informacji środowiskowo-przestrzennych w czasie rzeczywistym, co umożliwia podejmowanie szybkich decyzji. Najbardziej widoczne jest to w takich sektorach, jak zarządzanie ruchem drogowym, ale nie tylko. Dostęp do otwartych danych znacznie usprawnia także proces partycypacji społecznej, co przejawia się chociażby w możliwości organizowania konsultacji społecznych on-line. Automatyczne zbieranie i przetwarzanie danych wymaga jednak wykorzystywania odpowiednich narzędzi informatycznych. Efektywne przetwarzanie i analizowanie danych sprawia, że obieg informacji w mieście jest szybki i wydajny. Centra przetwarzania danych zwiększają wydajność i efektywność infrastruktury IT.

Bez gromadzenia różnorodnych danych nie byłoby poza tym możliwe stosowanie pojęcia smart city.

– Pomiar i ocena Smart City za pomocą wskaźników implikuje podejście zorientowane na dane – dodają badacze z Politechniki Śląskiej[2].

Źródłem miejskich danych mogą być nie tylko inteligentne czujniki, ale także klasyczne rejestry publiczne, m.in. ewidencja ludności, gruntów czy budynków albo dane adresowe. Do tego można dodać dane prowadzonych postępowań administracyjnych (np. decyzje środowiskowe), referencyjne bazy danych (ewidencje geodezyjne), dane planistyczne (plany miejscowe), a także dane o infrastrukturze miejskiej, uwarunkowaniach środowiskowych czy inwentaryzacje[3]. Istotne będą także dane, spływające z systemów gospodarki odpadami, miejskich basenów, wodociągów, kanalizacji, strefy płatnego parkowania, instytucji kultury i szkół. Nie zapominajmy ponad to o monitoringu wizyjnym, zdjęciach satelitarnych i lotniczych oraz danych, pozyskiwanych bezpośrednio od mieszkańców i społeczności. Te ostatnie mają kluczowe znaczenie w rozwoju inteligentnych miast, którego integralną osią jest przecież współpraca pomiędzy włodarzami a mieszkańcami. Takie dane mogą być pozyskiwane m.in. z przydatnych aplikacji dla obywateli, służących chociażby zgłaszaniu miejsc, wymagających interwencji służb czy proponowanych lokalizacji do posadzenia zieleni. Szymon Ciupa na portalu Smart City Expert[4] wskazuje, że istnieje pięć poziomów dojrzałości miasta w zakresie wykorzystywania danych. Na początku miasta zmagają się z wieloma problemami, dotyczącymi integralności danych, potem zaczynają wykorzystywać aplikacje do analizowania i udostępniania danych, aż wreszcie inwestują w zaawansowanie technologie, np. Big Data. Zbiory Big Data mogą pomóc m.in. określeniu natężenia ruchu w czasie rzeczywistym, badaniu przepustowości sygnalizacji świetlnych, płynności ruchu na drodze czy średniej prędkości pojazdów, planowaniu działań promocyjnych z myślą o turystach czy lokalizowaniu wolnych miejsc postojowych[5]. Na ostatnich poziomach obywatelska chęć dzielenia się danymi jest powszechna, a „otwarta społeczność danych generuje nowe możliwości rynkowe i buduje alternatywy dla świadczonych usług publicznych”[6]. Wydaje się zatem koniecznie, aby w miastach aspirujących do miana smart city inwestować w kompetencje cyfrowe pracowników, integrować zbiory danych, tworzyć niezawodną strukturę teleinformatyczną i przede wszystkim – udostępniać dane dla różnych grup odbiorców.

– Problemem staje się więc nie brak danych, ale raczej umiejętność zarządzania nimi i wykorzystania danych, które stają się energią i podstawową infrastrukturą współczesnych miast. Te miasta, które to zrozumieją, staną się prawdziwymi smart cities – podsumowuje Szymon Ciupa dla portalu Smart City Expert w cytowanym już artykule.

Gromadzenie i analiza danych w czasie rzeczywistym to jeden z najważniejszych składników definicji smart city, dzięki któremu wszystkie obszary funkcjonowania jednostki miejskiej mogą się rozwijać w procesie ciągłym. Bez baz danych nie byłoby także możliwe wykorzystywanie innowacyjnych technologii i zwiększanie efektywności działań. Na koniec trzeba jednak pamiętać, jak istotna jest w tym kontekście kwestia bezpieczeństwa i ile zagrożeń może nieść za sobą nieprawidłowe zabezpieczenie wrażliwych danych.

[1] Katarzyna Gotlibowska, Propozycja modelu miasta inteligentnego (Smart City) opartego na zastosowaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych w jego rozwoju

[2] Adam Sojda, Tomasz Owczarek, Maciej Wolny, Smart city w ujęciu zorientowanym na dane – Polska w bazie Eurostat

[3] http://smartcity-expert.eu/dane-paliwo-wspolczesnych-miast/

[4] j.w.

[5] https://biznes.t-mobile.pl/pl/big-data-w-smart-city-korzysci-dla-miast-mieszkancow-i-turystow

[6] http://smartcity-expert.eu/dane-paliwo-wspolczesnych-miast/