Bezpieczne smart city, czyli jakie?
Kluczowym czynnikiem, klasyfikującym miasto jako smart city, jest odpowiadanie na potrzeby społeczne, ekonomiczne i ekologiczne ludzi. Nasuwa się jednak pytanie: czy tylko? Eksperci wskazują, że wprowadzanie nowych technologii i dążenie do zrównoważonego rozwoju jednostek miejskich nie może odbywać się w oderwaniu od zagadnień bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo w smart city rozpatrywane jest praktycznie we wszystkich obszarach jego funkcjonowania, a zwłaszcza w obszarze bezpieczeństwa technicznego i społecznego, gospodarki zasobami, transportu i komfortu życia mieszkańców. Urządzenia techniczne powinny przykładowo natychmiastowo reagować na ewentualne awarie, a nawet im przeciwdziałać. Nie bez znaczenia pozostaje bezpieczeństwo ekologiczne, czyli optymalizowanie zasobami naturalnymi z myślą o przyszłych pokoleniach i w trosce o środowisko. Warto w tym kontekście wymienić chociażby inteligentne sieci elektroenergetyczne i ciepłownicze. Istotne jest minimalizowanie działania elektrowni, korzystających z paliw kopalnych i dynamiczny zwrot ku ekologicznym, czyli odnawialnym, źródłom energii. Badacze zwracają ponad to uwagę na bezpieczeństwo publiczne, a więc przeciwdziałanie zjawiskom, groźnym dla ogólnie przyjętego ładu prawnego. Okazuje się, że współczesne smart city mają nie lada problem z utrzymaniem tego rodzaju bezpieczeństwa.
– Bezpieczeństwo publiczne jest niestety nadal niedoceniane z powodu braku świadomości, zapotrzebowania i inicjatyw władz miast. Nadal brakuje zaawansowanych technologii służących do wykrywania nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa publicznego, nie ma polityki wsparcia biznesu oraz finansowania ze środków publicznych rozwoju technologii służącej bezpieczeństwu publicznemu i wreszcie brakuje też odpowiednich ekspertów – opisuje Jerzy Mikulik w swojej publikacji[1].
Nie bez znaczenia w tym kontekście pozostaje chociażby bezpieczeństwo wrażliwych danych obywateli.
Niemniej istotne jest bezpieczeństwo społeczne, mające na celu „zapewnienie pewnego poziomu życia osobom, rodzinom i grupom społecznym oraz niedopuszczenie do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego”[2]. Marek Leszczyński w swojej publikacji zwraca uwagę, że rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa społecznego to m.in. zapewnienie pomocy ludziom czasowo bądź trwale niezdolnym do pracy zawodowej, a także wzmacnianie odpowiedzialności obywateli za los własny i ich rodzin w celu eliminowania syndromu bezradności. Okazuje się jednak, że największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa miast jest… człowiek.
– Człowiek stwarza najwięcej różnorodnych zagrożeń i aby się przed nimi zabezpieczyć, trzeba podejmować zdecydowane kroki, które często nie są dobrze odbierane przez mieszkańców – zwraca uwagę Jerzy Mikulik w cytowanej publikacji.
Najczęściej w tym kontekście podejmowaną tematyką jest przestępczość w miastach. Istnieje wiele narzędzi zapobiegania przestępczości w mieście, m.in. mapa zagrożeń czy różnorodne projekty, realizowane przez miejskie służby. Na uwagę zasługuje chociażby projekt „Bezpieczne miasto – Smart City”, realizowany przez służby mundurowe w Skarżysku-Kamiennej. Zakładał on przede wszystkim instalację kamer cyfrowych oraz edukację dzieci i młodzieży w ramach bezpieczeństwa ruchu drogowego i przeciwdziałania uzależnieniom. Celem projektu było zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców, ograniczenie zjawisk patologicznych popełnianych niejednokrotnie przez osoby pozostające pod wpływem alkoholu czy środków odurzających, zmniejszenie liczby popełnianych wykroczeń i przestępstw pospolitych oraz ograniczenie zachowań aspołecznych. Okazuje się, że dzięki zaawansowanym systemom monitoringu smart city mogą stać się w przyszłości remedium na problemy przestępczości. Inteligentne kamery nie tylko automatycznie analizują nagrywany materiał w czasie rzeczywistym, ale także potrafią wykrywać ruch i dźwięk, mierzyć przepływ ludzi czy rozpoznawać numery rejestracyjne pojazdów[3]. Tego typu systemy wykorzystują sztuczną inteligencję m.in. w celu wykrywania podejrzanych zachowań i natychmiastowym przekazywaniu o nich informacji do odpowiednich służb. Pozwala to minimalizować niebezpiecznie incydenty, a nawet zapobiegać atakom terrorystycznym. Badacze wskazują, że wykorzystanie inteligentnych technologii może „uratować życie nawet 300 osób rocznie, czy przyspieszyć czas reakcji w nagłych wypadkach o 20–35 proc.”[4]. Rozwiązania smart city mogą pomóc zmniejszyć przestępczość w miastach nawet o 40 proc.[5].
Zarządzanie smart city nie mogłoby także być efektywne, gdyby nie uwzględniało zagadnień bezpieczeństwa transportu, w którym także na szeroką skalę wykorzystywane są technologie smart city. Zapewnienie bezpieczeństwa w tym kontekście polega przede wszystkim na zwalczaniu korków, prowadzeniu racjonalnej polityki parkingowej, usprawnianiu komunikacji publicznej oraz ułatwianiu służbom dojazdu do miejsc interwencji. Wykorzystywane są w tym celu m.in. inteligentne systemy sygnalizacji świetlnej i informacji drogowej. W przypadku komunikacji zbiorowej celem zastosowanych rozwiązań jest dostosowywanie natężenia połączeń do liczby pasażerów czy informowanie podróżujących o dostępnych możliwościach połączeń[6]. Firma Milestone Systems, jeden z największych globalnych dostawców rozwiązań do inteligentnego monitoringu dla smart cities wskazuje, że w najbliższych latach miasta wydadzą miliardy na inteligentny monitoring wizyjny w transporcie publicznym. Zdaniem Milestone najważniejszymi wyzwaniami, związanymi z zapewnieniem bezpieczeństwa w transporcie publicznym są: zachowanie komfortu podróżowania przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa, większy nacisk na przewidywanie zagrożeń oraz możliwość skuteczniejszego zarządzania w sytuacjach kryzysowych oraz cyberbezpieczeństwo. Sprostać tym wyzwaniom może pomóc nowoczesne oprogramowanie, bazujące na otwartych platformach monitoringu wizyjnego.
– W skład takich rozwiązań wchodzą m.in. systemy kontroli dostępu, dozoru wizyjnego, analiza obrazu wideo, inteligentne kamery i czujniki, które można łatwo zintegrować ze służbami porządku publicznego i centrami monitoringu – wskazuje Milestone Systems.
Bezpieczeństwo w smart city to zagadnienie trudne, wieloaspektowe i jeszcze nie do końca rozwinięte na gruncie krajowym. Jerzy Mikulik podkreśla, że zarządzanie bezpieczeństwem smart city „to sztuka ciągłego oscylowania między obszarami dla uzyskania najlepszego kompromisu”. Kompromis ten, jak przekonują badacze, nie jest jednak niemożliwy do osiągnięcia.
[1] Jerzy Mikulik, Wizja bezpiecznego smart city
[2] Marek Leszczyński, Bezpieczeństwo społeczne a współczesne państwo
[3] https://tech.wp.pl/inteligentne-miasta-rozwiazaniem-problemow-przestepczosci-i-wypadkow-6321778786350721a
[4] j.w.
[5] https://businessjournal.pl/smart-city-redukuje-takze-przestepczosc-w-polsce-sa-jednak-problemy/
[6] Jerzy Mikulik, Wizja bezpiecznego smart city