Czy turystyka może być inteligentna? Koncepcja smart tourism
Idea smart city obejmuje niemal każdą dziedzinę życia w mieście, począwszy od miejskiego transportu, poprzez edukację, usługi publiczne, infrastrukturę, a na smart rozwiązaniach w gospodarstwach domowych skończywszy. Okazuje się, że rozwiązania smart z powodzeniem można wdrażać także w turystyce. Przykładem wykorzystywania smart rozwiązań w sektorze turystycznym jest Toruń – jedno z najchętniej odwiedzanych miast w Polsce.
Sektor turystyczny jest pośrednio związany z rozwojem technologicznym i aby za nim nadążyć musi dostosowywać się do szybko zmieniającego się otoczenia. Miasta, dla których turystyka jest podstawą funkcjonowania, starają się być coraz bardziej konkurencyjne na rynku usług turystycznych. Pomocne może być w tym wdrażanie inteligentnych rozwiązań, znanych z koncepcji smart city. Koncepcja smart tourism opiera się na integracji technologii informacyjno-komunikacyjnych z infrastrukturą fizyczną[1], dzięki czemu turystyka wchodzi na poziom cyfrowy. Oznacza to, że smart tourism nie jest możliwa bez ewolucji informatycznej w mieście.
– Zaistnienie smart tourism warunkują takie czynniki, jak infrastruktura informacyjna i komunikacyjna, kapitał społeczny, ciekawe dla turystów środowisko przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe. Smart tourism oparty jest na nowoczesnych technologiach oraz środowisku, a jego celem jest zapewnienie turystom rozwiązań usprawniających podróżowanie i wykorzystywanie infrastruktury turystycznej. Inteligentne technologie zmieniają doświadczenia turystów oraz charakter usług turystycznych, sprawiając, że korzystanie z atrakcji turystycznych jest łatwiejsze i bardziej dostępne, można powiedzieć, że staje się dalece inkluzywne – mówi dr hab. inż. Krzysztof Rogatka, prof. UMK z Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej.
Okazuje się, że najsilniejszymi determinantami rozwoju turystyki w mieście inteligentnym są interakcje kulturowe i dostępność[2]. Rozwiązania, ułatwiające życie turystów to m.in. rower miejski, mobilne aplikacje do zakupu biletów w środkach komunikacji, systemy płatności on-line za parkingi w mieście czy aplikacje z interaktywnymi mapami, pokazujące najciekawsze atrakcje turystyczne w danym ośrodku. Turyści w smart city mogą także korzystać z aplikacji monitorujących ruch drogowy czy umożliwiających rezerwację miejsc noclegowych i biletów. Smart turystyka to także darmowy dostęp do mobilnego internetu czy wykorzystywanie technologii fotokodów QR do wyświetlania przydatnych dla turystów informacji.
– W zasadzie cała smart infrastruktura miasta inteligentnego może być w całości lub częściowo wykorzystywana w smart tourism. Chodzi np. o geotagowanie, aplikacje mobilne, usługi oparte na lokalizacji, wykorzystywanie rzeczywistości wirtualnej i rozszerzanej, integrację transportu w kierunku transportu multimodalnego – dodaje prof. Krzysztof Rogatka.
Koncepcja inteligentnej turystyki pozwala wytworzyć specyficzny ekosystem, którego składowymi są turyści, mieszkańcy, przedsiębiorstwa turystyczne oraz samorządy. Stosowanie rozwiązań smart w turystyce zwiększa atrakcyjność ośrodka turystycznego, podnosi komfort uprawiania turystyki i pozytywnie wpływa na efektywność i konkurencyjność firm, zajmujących się obsługą ruchu turystycznego. Technologie informacyjne pozwalają turystom z jednej strony personalizować poznawanie miasta zgodnie z indywidualnymi potrzebami, a z drugiej współtworzyć system, m.in. dodawać nowe atrakcje na interaktywnych mapach czy je oceniać. Smart tourism umożliwia także bardziej wydajną interakcję pomiędzy turystami, a mieszkańcami. Jak podkreśla Ewa Iwaniuk[3] w swojej publikacji, istotne w tym kontekście są nie tylko nowoczesne technologie, ale także chęć wszystkich podmiotów do dzielenia się wiedzą.
Toruń także pretenduje do rangi inteligentnego miasta turystycznego. Turystyczne jest z pewnością – w 2019 r., ostatnim roku sprzed pandemii, gród Kopernika odwiedziło niemal 2,5 mln turystów. Czy mieli oni szansę skorzystać ze smart rozwiązań?
– W Toruniu pojawią się rozwiązania z zakresu smart, do których możemy zaliczyć m.in. system rowerów miejskich, ławki solarne z dostępem do Wi-Fi wraz z portami USB oraz stacjami indukcyjnymi do ładowania bezprzewodowego, aplikacja mobilna Torunia z kategorią chociażby kultury, system informacji pasażerskiej z modułami GPS, panele dotykowe z informacjami dla turystów m.in. w Muzeum Twierdzy Toruń – wyjaśnia prof. Krzysztof Rogatka – Pamiętajmy jednak, że przekształcanie miasta w kierunku smart city, czy idąc dalej w rozważaniach w kierunku smart tourism, to proces długofalowy i wieloaspektowy, który z założenia ma przynieść miastu i jego mieszkańcom wiele korzyści społeczno-ekonomicznych. W ten sposób następuje także budowanie atrakcyjnej, nowoczesnej marki miasta.
Koncepcja smart tourism stawia przed samorządami i przedsiębiorcami dużo wyzwań. Ich przezwyciężenie pomoże jednak lepiej zrozumieć potrzeby turystów i stworzyć dla nich spersonalizowane produkty. Turystyka jest ważnym czynnikiem rozwoju we współczesnych smart cities. Eksperci twierdzą wręcz, że „umiejętność zarządzania miastem turystycznym z wykorzystaniem inteligentnych rozwiązań technologicznych staje się nie tyle modą, co współczesną koniecznością”[4].
[1] Ewa Iwaniuk, Koncepcja inteligentnej turystyki
[2] Marek Nowacki, Joanna Kowalczyk-Anioł, Determinanty rozwoju turystyki w miastach inteligentnych
[3] Ewa Iwaniuk, Koncepcja inteligentnej turystyki
[4] Marek Nowacki, Joanna Kowalczyk-Anioł, Determinanty rozwoju turystyki w miastach inteligentnych