Energia na redukcji. Jak sobie radzi z tym zadaniem Toruń?

Ograniczanie oświetlenia ulicznego i zewnętrznego, obniżanie temperatury w budynkach, korzystanie tylko z niezbędnych sprzętów, a nawet zamykanie miejskich pływalni i rezygnacja z organizacji zabawy sylwestrowej. Samorządy mają różnorodne pomysły na oszczędzanie energii i choć zdają sobie sprawę, że to dopiero początek zaciskania pasa – liczą, że podjęte działania przyniosą zamierzone efekty. Chociażby dlatego, że redukcja energii o 10 proc. to od grudnia ustawowy obowiązek.

Samorządy od grudnia będą musiały oszczędzać prąd, do czego zobowiązują je nowe przepisy. Chodzi o Ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, zakładającą zmniejszenie zużycia energii przez władze samorządowe od 1 do 31 grudnia o co najmniej 10 proc. Pomysły na ograniczenie zużycia energii są różnorodne i obejmują takie działania, jak m.in. obniżenie temperatury w biurach i urzędach, oddelegowanie części pracowników do pracy zdalnej, ograniczenie czasu pracy oświetlenia ulicznego, czasowe zamknięcia basenów czy wyłączenie iluminacji miejskich. Dobre praktyki, proponowane przez stronę rządową, zakładają także ograniczanie oświetlenia zewnętrznego (m.in. świątecznego), wykorzystanie ciepła odpadowego z serwerowni do ogrzewania zajmowanych budynków, a także wprowadzenie usprawnień organizacyjnych czy działań edukacyjnych. Duże korzyści w kwestii oszczędzania energii mogą także przynieść działania inwestycyjne, a więc wymagające wkładu początkowego. Chodzi m.in. o wymianę oświetlenia na energooszczędne czy termomodernizację budynków, a także stosowanie systemów pomiarowo-monitorujących.

– Gwałtowna zmiana ceny energii, z jaką mamy do czynienia w ostatnich miesiącach, skłania wszystkich, również samorządy do poszukiwania rozwiązań, które pozwolą obniżyć koszty zaopatrzenia w media energetyczne. Przepisy ustawowe nakładają na jednostki sektora finansów publicznych obowiązek zredukowania zużycia energii elektrycznej w grudniu tego roku oraz w całym roku następnym – mówi Zbigniew Wyszogrodzki, członek Gminnego Zespołu Ds. Oszczędzania Energii, prezes MZK w Toruniu.

Oszczędzanie energii. Toruń ma plan

Toruński plan redukcji wydatków, związanych z energią, zaprezentowano 3 listopada. „Kryzys i drożyzna zmuszają nas do zaciskania pasa”, komentował podjęte działania prezydent Michał Zaleski. Jakie konkretnie rozwiązania oszczędnościowe wdrożono w Toruniu? Przede wszystkim miasto zdecydowało o rezygnacji z tegorocznej zabawy sylwestrowej, która uszczupliłaby budżet o ponad 100 tys. zł. Świąteczne iluminacje będzie można w tym roku oglądać tylko przez miesiąc – od 6 grudnia do 6 stycznia. Zdecydowano także o skróceniu czasu iluminacji budynków i innych obiektów. Łącznie szacowane oszczędności w tym zakresie to ponad 200 tys. zł. To jednak dopiero początek. Do listy działań oszczędnościowych dopisać należy także wyłączenie z eksploatacji basenów przy II i III LO, obniżenie temperatury w budynkach do minimalnego, dopuszczanego przepisami poziomu czy zoptymalizowanie przebiegu tras tramwajowych (tzw. zielona fala dla tramwajów).

Plan oszczędnościowy zacznie obowiązywać od 1 grudnia. Co jednak, jeśli nie uda się ograniczyć zużycia energii o obowiązkowe 10 proc.?

– W sytuacji, kiedy okaże się, że nie zmierzamy do celu, przypominam min. 10 proc. zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, przygotowujemy też taki wariant awaryjny. Rozważamy możliwość wyłączenia w ogóle oświetlenia na niektórych ciągach drogowych czy też w parkach, w godzinach nocnych od 1:00 do 4:00. Tego nie wprowadzamy teraz. To jest do przemyślenia i zastanowienia się, czy takie rozwiązanie będzie możliwe do zastosowania – dodaje prezydent Michał Zaleski.

Redukcja energii w miejskich szkołach

Kryzys energetyczny odczuwają także miejskie szkoły. Przykładowo, rachunki za prąd dla IX LO wzrosły o ponad 150 proc. – nawet pomimo wprowadzonej już wcześniej polityki oszczędnościowej. Działania, wdrażane w toruńskich szkołach podstawowych i średnich, to m.in. wyłączanie z gniazdek urządzeń elektrycznych po zakończonych lekcjach, korzystanie tylko z niezbędnych urządzeń, wyłączanie oświetlenia na korytarzach i w łazienkach podczas trwających lekcji, jak najdłuższe korzystanie z naturalnego oświetlenia i redukowanie oświetlenia nocnego i zewnętrznego. Te placówki, które mogły sobie na to pozwolić, m.in. Szkoła Podstawowa nr 7, zamontowała czujki w toaletach i na korytarzach, dzięki czemu światło uruchamia się tylko wówczas, gdy faktycznie jest potrzebne. Działania inwestycyjne podjął także m.in. toruński Zespół Szkół Technicznych, wymieniając większość z dotychczas stosowanych świetlówek na energooszczędne oświetlenie LED-owe. Jeszcze w tym roku ZST w Toruniu planuje wymienić oświetlenie na sali gimnastycznej.

– Wiąże się to z dużym wydatkiem finansowym, ale powinien on zwrócić się po 5 miesiącach użytkowania – tłumaczy Agnieszka Pryba, dyrektor ZST w Toruniu.

Zasady oszczędzania energii wdrożył także Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

– Wszyscy borykamy się ze skutkami kryzysu energetycznego, którego efektem jest postępujący, znaczny wzrost cen nośników energii, takich jak ciepło, gaz i prąd. Także UMK dotknęły skutki kryzysu, a w najbliższym czasie proces ten będzie postępował – informuje prof. dr hab. Andrzej Sokala, rektor UMK.

Toruńska uczelnia próbuje w związku z tym zoptymalizować gospodarkę energetyczną i podkreśla, że nie będzie to możliwe bez współpracy w tym zakresie studentów i pracowników. UMK zaleca oszczędzanie energii, m.in. rezygnację z urządzeń, które nie są niezbędne (jak podgrzewacze powietrza), wyłączanie światła przed opuszczeniem pomieszczenia, wyłączanie sprzętów, które nie są w użyciu, odkręcanie grzejników do połowy i ich zakręcanie przed weekendami, naświetlanie pomieszczeń światłem słonecznym w okresie grzewczym czy ograniczanie zużycia wody.

Czy wdrożone przez samorząd i miejskie placówki zalecenia w zakresie oszczędzania energii elektrycznej przyniosą zamierzone skutki? Na efekty z pewnością trzeba będzie jeszcze poczekać, choć dotychczasowe doświadczenia nie napawają optymizmem. Niejednokrotnie rachunki na prąd są kilkukrotnie wyższe i to pomimo wdrożonych działań oszczędnościowych. Samorządowcy podkreślają, że ważna jest w tym zakresie współpraca wszystkich zainteresowanych, ale jednocześnie są pewni, że to dopiero początek zaciskania pasa.