Uchwałą w smog. Są pierwsze zakazy

Oddychamy sadzą, tlenkiem siarki i węgla. W okresie grzewczym substancje, które wciągamy do naszych płuc, odpowiadają spalaniu 10 papierosów dziennie. Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego chce realnie walczyć ze smogiem. W czerwcu jego radni przyjęli tzw. uchwałę antysmogową. Jej efekty widoczne będą dopiero za kilka lat.

Pierwszy dym z kominów unosi się nad miastem już na przełomie września i października. Wraz z nim do atmosfery dostają się składniki negatywnie oddziałujące na organizm człowieka. Z raportów służb ochrony środowiska wynika, że w regionie przekraczane są – stale lub okresowo – dopuszczalne normy pyłu zawieszonego i substancji toksycznych.

– Aktualnie jakość powietrza jest dobra lub bardzo dobra – mówi Kinga Hildebrandt z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Toruniu. – Nie odnotowaliśmy przekroczeń ozonu, nawet kiedy temperatura była bardzo wysoka. Problem z jakością powietrza pojawia się natomiast w okresie jesienno-zimowym, kiedy rozpoczyna się sezon grzewczy.

O ile mamy już świadomość, że w piecach nie wolno palić odpadami, o tyle wiedza dotycząca jakości kupowanego opału jest wciąż znikoma. Wielu sugeruje się ceną, nie zważając na szkodliwość spalania wybranego paliwa. W trakcie tego procesu do atmosfery unoszą się bardzo toksyczne substancje.

– Składniki, które wdychamy wraz z powietrzem, porównać możemy do tych z dymu papierosowego – tłumaczy lekarz pulmonolog Paweł Wudarski. – Do organizmu dostarczamy zarówno substancje rakotwórcze, związki siarki czy tlenku azotu, jak i drażniące, które niekorzystnie wpływają na nasz układ oddechowy. Szczególnie wrażliwe na te procesy mogą być osoby starsze i chore.

Od listopada 2018 r. sprzedawany opał musi spełniać wymagania postawione przez Ministerstwo Energii. Ściśle określone parametry mają już także nowoczesne kotły, montowane w naszych domach.

Rok temu ruszył rządowy program „Czyste Powietrze”, mający na celu ograniczenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery, powstających wskutek ogrzewania domów z wykorzystaniem przestarzałych źródeł ciepła i niskiej jakości paliwa. Rząd zaproponował dofinansowanie do wymiany starych i nieefektywnych kotłów na nowoczesne, spełniające najwyższe normy. Projekt umożliwia również otrzymanie dotacji na termomodernizację budynków.

– Od początku wdrożenia do programu złożono 4510 wniosków – mówi Renata Napierkowska z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. – Pozytywną weryfikację przeszło 3 tys. podań. Fundusz zawarł umowy z beneficjentami zadania na kwotę ponad 43 mln zł.

Zadanie realizowane jest w latach 2018-2029. Zakończenie wszystkich inwestycji objętych umową zaplanowano na 30 czerwca 2029 r.

Program prowadzony jest w 19 gminach województwa kujawsko-pomorskiego. W kolejce do podpisania umów czekają już kolejne samorządy.

Mając na względzie jakość powietrza, którym oddychamy, samorząd województwa podjął w czerwcu decyzję ws. przyjęcia uchwały antysmogowej.

– Przygotowany w Urzędzie Marszałkowskim projekt dla Kujaw i Pomorza zawiera katalog paliw stałych, których stosowanie będzie zakazane od 1 września 2019 r. – czytamy na stronie Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu.

O jakim opale mowa? Nie będzie można palić węglem brunatnym, miałem węglowym, tzw. mułami i flotokoncentratami węglowymi oraz mokrą biomasą, np. niesezonowanym drewnem.

To jednak nie wszystko. W ciągu najbliższych lat uchwała wprowadzi kolejne zakazy. Od 1 stycznia 2024 r. w województwie obowiązywać będzie zakaz eksploatacji tzw. pozaklasowych kotłów grzewczych oraz zakaz używania ogrzewaczy pomieszczeń, w tym kominków, niemieszczących się w standardach emisji i efektywności energetycznej. Po kolejnych 4 latach zakazana zostanie eksploatacja kotłów grzewczych poniżej klasy 5.

Czy wprowadzona uchwała pozwoli na realne zmiany w środowisku?

– Nie tylko uchwała, ale także program „Czyste Powietrze” poprawi jakość powietrza, którym oddychamy – prognozuje Kinga Hildebrandt. – Na to jednak potrzeba czasu. Doskonałym przykładem tego typu działań jest Toruń. Już w 1999 r. rozpoczęto realizację programów niwelujących złą jakość powietrza. W ciągu kilku następnych lat odczuliśmy jego zmianę. Mimo że dziś nie jest ono idealnie czyste, to od 2017 r. żadna stacja pomiarowa w mieście nie pokazała przekroczenia normy pyłów. Możemy więc mówić o ewenemencie.