Zielona transformacja
Odnawialne źródła energii są coraz popularniejsze. Widać to choćby po zainteresowaniu programami dofinansowań do różnych form OZE. Zauważyć to też można podczas lektury projektu Krajowego Planu Odbudowy, w którym sporo miejsca poświęcono na kwestie finansowania tych źródeł z funduszy unijnych.
Według danych, które podaje Agencja Rynku Energii, moc wszystkich zainstalowanych w Polsce paneli fotowoltaicznych wyniosła w marcu tego roku 4775 megawatów. Dla porównania, na początku 2019 r. było to zaledwie 612 megawatów. To oznacza, że wartość mocy tych paneli wzrosła siedmiokrotnie. Zwiększyły się też środki zainwestowane w odnawialne źródła energii. W 2015 r. były to 3 mld zł, cztery lata później na OZE wydano już 16 mld zł.
O tym, że transformacja energetyczna jest istotną kwestią, świadczy fakt, iż została ona wymieniona jako jedno z dziewięciu głównych wyzwań do realizacji w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Dwa lata temu ze źródeł odnawialnych pochodziło 12 proc. zużytej energii, natomiast w strategii Europa 2020 przyjęto, iż wskaźnik ten sięgnie 15 proc. w zeszłym roku.
Na cele związane z zieloną energią przeznaczono w KPO ponad 14 mld euro. Celem jest, aby do 2030 r. co najmniej 23 proc. zużytej energii pochodziło ze źródeł odnawialnych, natomiast dominujący obecnie w wytwarzaniu energii węgiel stanowił nie więcej niż 56 proc. Te działania powinny ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o prawie jedną trzecią.
Zdaniem Pawła Bojanowskiego, eksperta do spraw odnawialnych źródeł energii z firmy Quanta Energy, jest kilka powodów coraz większego zainteresowania odnawialnymi źródłami energii.
Najważniejszym z nich są dynamicznie rosnące ceny energii. Najwięksi sprzedawcy energii podnieśli jej ceny o nawet 30 proc., zależnie od grupy taryfowej na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy. Coraz więcej osób zwraca również uwagę na ekologię – chcą korzystać z czystszego powietrza. Bardzo ważnym argumentem są także pojawiające się dofinansowania czy ulgi dla osób oraz podmiotów, które zdecydują się zainwestować w OZE.
Bojanowski wskazuje też, która forma źródeł jest obecnie najbardziej opłacalna.
Największym zainteresowaniem cieszy się energia ze słońca, czyli instalacje fotowoltaiczne. Są tańsze i łatwiej dostępne niż choćby turbiny wiatrowe. Inwestycja w fotowoltaikę, dzięki atrakcyjnym formom finansowania, zwraca się w 6-8 lat w przypadku przedsiębiorstw oraz około 10 lat dla gospodarstw domowych.
Rząd zapowiada nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii, w której planuje się m.in. ułatwienie budowania elektrowni wiatrowych na lądzie poprzez oddanie władzom gmin większych kompetencji w tym zakresie. Możliwe będzie lokowanie tych inwestycji w bliższej niż obecnie odległości od budynków mieszkalnych. Aktualnie nie można ich budować bliżej, niż wynosi 10-krotność wysokości wiatraka (w praktyce jest to około 2 km od zabudowań).
Większy nacisk postawiony ma być również na spółdzielnie i społeczności energetyczne, zrzeszające prosumentów źródeł odnawialnych.
Jednym z najpopularniejszych programów dotyczących transformacji energetycznej i odnawialnych źródeł energii jest „Czyste powietrze”. W regionie kujawsko-pomorskim realizuje go Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Dotychczas w całej Polsce złożono już ponad 256 tys. wniosków na łączną kwotę ponad 4,5 mld zł.
Efekty, które już zaobserwowano, jeśli chodzi o nasze województwo, to ograniczenie emisji pyłów o 411,48 Mg/rok, wymiana ponad 11 tys. pieców na ekologiczne źródła ogrzewania, wymiana okien o łącznej powierzchni 28 tys. metrów kwadratowych i 544 tys. metrów kwadratowych ocieplonych budynków.
Warto wspomnieć, że niedługo nastąpią ważne zmiany. W związku z wytycznymi Komisji Europejskiej, a także zapisami Krajowego Planu Odbudowy i uchwałami antysmogowymi, dofinansowanie na zakup i montaż kotła węglowego będzie możliwe tylko do końca tego roku. Z kolei od 1 lipca zwiększone zostaną progi dochodowe, dzięki czemu więcej osób skorzysta z podwyższonego poziomu dofinansowania w „Czystym powietrzu”, czyli do 37 tys. zł. Dla gospodarstw jednoosobowych będzie to 2 189,04 zł, zaś dla wieloosobowych – 1 563,60 zł.