Przedawnienie roszczeń banków przeciwko frankowiczom
Pod koniec 2023 roku banki ponownie zaczęły masowo wytaczać powództwa przeciwko frankowiczom, którzy wystąpili przeciwko bankom z odrębnym powództwem, podnosząc w nim nieważność zawartych przed laty umów kredytowych waloryzowanych do obcej waluty. Ponownie wśród kredytobiorców, będących stronami tych umów, pojawiły się pytania o termin przedawnienia zwrotnych roszczeń banków. Istotnym jest, że termin ten wyznaczają ramy nie tylko kodeksu cywilnego, ale również duży wpływ na sposób jego określenia ma najnowsze orzecznictwo TSUE.
Zgodnie z art. 118 k.c., termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Roszczenia banków przeciwko kredytobiorcom są bez wątpienia roszczeniami związanymi z prowadzoną przez banki działalnością, w związku z czym termin ten będzie miał zastosowanie. Co ważne, wskazany okres nie stanowi trzech lat kalendarzowych – koniec terminu przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Ulega on zatem przedłużeniu do końca roku, w którym następuje.
Nie jest również oczywistym określenie początku biegu tego terminu. Do tego stopnia, sprawiało to problemy w doktrynie i orzecznictwie, że stało się przedmiotem analizy przed TSUE. W jednym z ważniejszych orzeczeń wydanych w ostatnim czasie tj. wyroku z 14 grudnia 2023 r. wydanym w sprawie o sygn. C-28/22, stwierdzono, że termin przedawnienia roszczeń banku nie może zaczynać swojego biegu dopiero w momencie, w którym umowa kredytowa staje się trwale bezskuteczna, jak i nie może rozpocząć się wcześniej niż termin przedawnienia roszczeń konsumenta. Zatem nie będzie to, jak przyjmowano czasami dotychczas, moment złożenia przez konsumenta oświadczenia o świadomości skutków ustalenia nieważności umowy, jak i uznania umowy za trwale bezskuteczną.
Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem jednoznacznie, że początek terminu biegu przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy powinien rozpocząć się w tożsamym momencie jak dla kredytobiorcy. Zgodnie natomiast z powszechnie obowiązującym orzecznictwem, termin przedawnienia roszczeń dla kredytobiorcy-konsumenta rozpoczyna swój bieg w momencie, w którym konsument podejmie świadomą i wiążącą decyzję co do zakwestionowania umowy kredytu. Powszechnie w najnowszym orzecznictwie – za moment ten przyjmuje się doręczenie pozwanemu bankowi odpisu pozwu. W sprawach, w których kredytobiorcy złożyli powództwa do sądu w sprawie ,,frankowej” w roku 2020, termin przedawnienia upływa z końcem 2023 r., co wyjaśnia swoisty wysyp pozwów banków na przełomie roku.
Kornelia Bielska-Górska – Aplikant radcowski. Od czasu studiów zainteresowana prawem handlowym, prawem nieruchomości oraz prawem ochrony konsumenta. Z Kancelarią Pledziewicz związana od 2023 r., zajmuje się prowadzeniem sporów sądowych na tle umów kredytów waloryzowanych walutą obcą, w tym reprezentacją klientów na sali rozpraw, łącząc teorię z praktyką. Prowadzi m.in. sprawy frankowe o unieważnienie kredytu frankowego.