Taki pomnik pojawi się na skwerze przy dworcu PKS
6 października na skwerze pomiędzy ul. Uniwersytecką a Dąbrowskiego zostanie odsłonięty Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 upamiętniający tysiące osób cywilnych zamordowanych jesienią 1939 r. przez hitlerowców podczas ludobójczej akcji „odpolszczania” polskich ziem, które przyłączono do III Rzeszy.
Autorem koncepcji pomnika jest znany rzeźbiarz Zbigniew Mikielewicz. Jego budowę poparły w przyjętych uchwałach sejmiki województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego oraz toruńska rada miasta. Ideę wspiera też Instytut Pamięci Narodowej.
– Pomnik przypomni ogrom zbrodni, która została popełniona na terenie dawnego województwa pomorskiego – mówi marszałek Piotr Całbecki. – Liczbę ofiar, zamordowanych przez hitlerowców, wśród których były też kobiety i dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Do uczestnictwa w uroczystości zapraszam wszystkich mieszkańców regionu, a w szczególności rodziny osób, mieszkańców Pomorza którzy zostali zamordowani przez hitlerowców w 1939 roku.
Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego.
W sąsiedztwie Muzeum Etnograficznego zostanie stworzony park pamięci, którego centralnym elementem będzie „rozstrzelany dom” – bryła z białego kamienia z dużą wyrwą pośrodku, odsłaniającą metalową płytę z wyrytymi nazwami blisko 400 miejscowości, w których Niemcy dokonywali egzekucji. Obok pojawią się nota historyczna i fragment wiersza Zbigniewa Herberta „Pan Cogito o potrzebie ścisłości”.
Otoczeniem będzie zieleń, ale sama bryła stać będzie na symbolizującej masowy grób „bliźnie w ziemi”, która w założeniu nigdy nie zarośnie trawą – informuje urząd marszałkowski. – W sąsiedztwie zaplanowano utworzenie 20 mniejszych kamiennych obiektów, symbolizujących wybrane miejsca kaźni. W jednym z nich kropla po kropli do niewielkiej niecki kapać będzie woda. To symboliczne wskazanie, że choć od tamtej pory minęło wiele czasu zbrodnia pomorska nigdy nie została rozliczona.
Projekt przewiduje również uporządkowanie i wypełnienie zielenią skweru przy ul. Uniwersyteckiej. Znajdą się tam ławki i elementy małej architektury. – Chcemy, aby stał się miejscem spotkań mieszkańców i gości Torunia, w którym będzie można usiąść, porozmawiać, poczytać książkę. Pomogą w tym chociażby utwardzenia pod trawą, dzięki którym będzie można spacerować po całej przestrzeni parku – informuje urząd.
Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 zostanie odsłonięty 6 października (sobota). Uroczystości rozpoczną się o godz. 11 od wspólnego posiedzenia sejmików i zarządów województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego. Podczas niej zostanie podpisana deklaracja składająca hołd zaangażowanym w walce o niepodległość.
W południe w katedrze św. Janów rozpocznie się msza celebrowana przez biskupów z całej Polski. Następnie zgromadzeni przejdą do parku przy ul. Uniwersyteckiej. Odsłonięcie zaplanowano o godz. 14. W trakcie niego zostanie złożona do urny, będącą częścią pomnika, ziemia zebrana z miejsc kaźni i pochówków m.in. z toruńskiej Barbarki. W jej zbieraniu pomagali harcerze z hufców i drużyn Związku Harcerstwa Polskiego i Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Rodziny pomordowanych zapalą znicz pokoju. Oprócz tego muzycy Filharmonii Pomorskiej wykonają utwór „Lacrimosa nr 2”, skomponowany specjalnie na tę uroczystość przez Krzysztofa Pendereckiego.