Prawo powinno chronić interesy zwykłych Polaków [WYWIAD]

– Moim obowiązkiem jest rozpowszechnianie wiedzy prawnej, zwłaszcza wśród osób starszych, które są szczególnie narażone na działania różnych oszustów – deklaruje dr hab. Krzysztof Szczucki, prezes Rządowego Centrum Legislacji

Czy pana zdaniem brak świadomości na temat praw przysługujących nam jako konsumentom jest poważnym problemem?

Im więcej wiemy na temat swoich praw i obowiązków, tym lepiej odnajdujemy się w otaczającej nas rzeczywistości. Konsumenci często nie zdają sobie sprawy z zakresu ochrony, jaka im przysługuje, co wykorzystywane jest przez nieuczciwych sprzedawców. Ważniejsza jednak od samej wiedzy o prawie jest świadomość możliwości uzyskania pomocy prawnej, także nieodpłatnej. Sytuację pogarsza często fakt, że odwlekamy rozwiązanie problemów, które pojawiają się w związku z dokonanym zakupem, czy też nierzetelnie wykonaną usługą. Mogę to porównać do problemów zdrowotnych. Szybkie wykrycie choroby znacząco zwiększa szanse na wyzdrowienie. Podobnie jest w przypadku problemów prawnych. Gdy jesteśmy w takiej sytuacji, trzeba szukać bezpłatnej pomocy prawnej w urzędzie, organizacjach pozarządowych czy zwrócić się do biura poselskiego. Zapraszam też do moich Biur Społecznych w Toruniu i Grudziądzu, gdzie zawsze staramy się pomóc osobom w potrzebie.

Jakie są przyczyny niewystarczającego poziomu edukacji prawnej w naszym społeczeństwie?

Przyczyny są oczywiście różne. Wpływa na to poziom skomplikowania systemu prawnego. Pół wieku braku suwerenności, kiedy systemowo naruszano godność człowieka, także nie przyczyniło się do zbudowania świadomości prawnej. Wzrost świadomości prawnej może pomóc w zmianie nastawienia do prawa, a co najważniejsze, przemóc pewną barierę w nawiązywaniu kontaktu z urzędami i ubieganiu się o wsparcie. Kolejną ważną sprawą jest szkolnictwo, gdzie na zajęciach poruszane są tematy z dziedziny prawa. Podczas tych zajęć powinno się w sposób bardziej kompleksowy pokazywać i uczyć, jak kształtować swoją sytuację prawną w życiu codziennym, od prostych spraw konsumenckich po sprawy związane z np. kupnem domu czy też mieszkania. Potrzebna jest też na pewno większa liczba oddolnych inicjatyw promujących właściwy przekaz o obowiązującym prawie, w tym prawach i obowiązkach obywateli. Zwracam uwagę także na obowiązki, ponieważ można odnieść czasami wrażenie, że przysługują nam tylko prawa, a żadnych obowiązków wobec państwa oraz siebie nawzajem nie mamy. W celu podniesienia świadomości prawnej osób starszych przygotowałem „Przewodnik prawny seniora”. Zachęcam do lektury.

Co przyczyniło się do powstania tego poradnika?

Pomysł na przewodnik zrodził się podczas wielu rozmów, które często odbywam. Często słyszałem od osób starszych o ich negatywnych doświadczeniach związanych ze sprzedawcami czy akwizytorami, którzy próbowali ich oszukać. Poradnik ma właśnie służyć przede wszystkim wyposażeniu osób starszych w taką wiedzę, która pozwoli im obronić się przed ludźmi nieuczciwymi. Skupiam się w przewodniku na dostarczaniu cennych informacji z obszaru zakupów, finansów, ochrony przed nieuczciwymi sprzedawcami oraz ulg, które przysługują osobom starszym. Ponadto na końcu znajdują się formularze, które mogą być pomocne w różnych sytuacjach życiowych. Żaden senior nie jest sam i zawsze może liczyć na pomoc instytucji publicznych.

Jak osoby zainteresowane mogą w łatwy sposób zdobyć poradnik?

„Przewodnik prawny seniora” dostępny jest w wersji papierowej, którą można otrzymać podczas organizowanych przeze mnie spotkań. Wersję elektroniczną można w łatwy sposób pobrać z mojej strony internetowej www.krzysztofszczucki.pl.

Jak postrzega pan swoją misję w zakresie edukacji prawniczej?

Jako Prezes Rządowego Centrum Legislacji oraz Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Legislacji i Edukacji Prawniczej, uważam, że moim obowiązkiem jest rozpowszechnianie wiedzy prawnej, zwłaszcza wśród osób szczególnie narażonych na działania różnych oszustów, którzy próbują wykorzystać chwile słabości, czy też brak wiedzy drugiego człowieka. Zabiegam o to, aby tworzone prawo chroniło interesy zwykłych Polaków. Efekty tego zaangażowania dostrzegam podczas moich spotkań z seniorami. Już w momencie wejścia w dorosłe życie odczuwałem silną potrzebę pomagania innym. W trakcie mojej kariery zawodowej mam szczęście pracować nie tylko dla rządu, ale też jako wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim. Te doświadczenia uświadomiły mi, że znajomość prawa powinna być ogólnodostępna i przekazywana w przystępny sposób, tak aby każdy zainteresowany mógł zadbać o swoje bezpieczeństwo prawne.

Jakie są główne tematy rozmów, jakie refleksje się z nimi wiążą?

Podczas moich spotkań z mieszkańcami dominują głównie tematy dotyczące lokalnych spraw. Ludzie często chcą omówić bieżące problemy, przed którymi stoją ich małe wspólnoty – ich małe ojczyzny. W czasie moich spotkań z seniorami zawsze podkreślam, jak ważne jest, by dochodzić swoich praw i skutecznie o nie walczyć. Taka aktywność jest dla mnie szczególnie ważna, ponieważ dzięki temu jestem blisko ludzi i ich bardzo ważnych spraw.

Dlaczego ważne jest, aby całe województwo kujawsko-pomorskie rozwijało się równomiernie? W jaki sposób można to osiągnąć, by wyrównywać szanse rozwojowe mieszkańców małych miejscowości, często oddalonych od dużych ośrodków miejskich?

Nasze województwo jest naszym dobrem wspólnym. Ważne jest to, żeby stwarzało odpowiednie warunki do rozwoju wszystkim, niezależnie od rozmiarów miejscowości, w której dana osoba mieszka. Każde miasto i każda mała miejscowość zasługują na rozwój i zmiany, które skutkują tym, że ludziom żyje się lepiej. Równomierny rozwój to zagwarantowanie bezpieczeństwa i stabilności gospodarczej, społecznej oraz wzrostu ekonomicznego, a także poprawa jakości życia dla wszystkich mieszkańców. Dlatego jestem zaangażowany nie tylko w pracę na rzecz Torunia, ale także innych powiatów w regionie. Wspieram lokalne władze, które ubiegają się o środki finansowe na projekty takie jak remont stacji uzdatniania wody, budowa nowych strażnic dla ochotniczych straży pożarnych czy rozwój infrastruktury szkolnej. Przykładem mogą być środki otrzymane przez Toruń. To m.in. 65 mln zł z Rządowego Funduszu Polski Ład, które pozwolą na stworzenie nowoczesnej szkoły, przedszkola oraz mediateki. Wspólnie z lokalnymi liderami dążymy również do pozyskania środków z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na rzecz regionu kujawsko-pomorskiego. Przykładem tego wsparcia jest przyznanie 3,5 mln zł na prace konserwatorskie kompleksu budynków oświatowych na Starym Mieście w Toruniu.

Wspieram także zakłady URSUS w Chełmnie, które ubiegają się o włączenie do programu pomocowego „Polityka Nowej Szansy”. Powodzenie tego przedsięwzięcia może pomóc w zachowaniu wielu miejsc pracy w powiecie chełmińskim i poza nim. Jestem obecny w regionie i zobowiązuję się do kontynuowania pracy na rzecz mieszkańców. Cieszę się, że wspólnie z mieszkańcami i lokalnymi samorządami tworzymy lepszą wspólną przyszłość. Plany i potrzeby rozwojowe oraz inwestycyjne województwa kujawsko-pomorskiego są dostrzegane i wspierane przez nasz rząd.